Αλλαγή εκδοτικού παραδείγματος – εξωστρέφεια, συνέργειες, ενδυνάμωση

Παναγιώτης Κάπος

[13 Φεβρουαρίου 2016]

〉ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ〈

Η κρίση στον χώρο του βιβλίου δεν οφείλεται αποκλειστικά στην οικονομική κατάσταση της χώρας και στη μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών της. Οι παθογένειες του βιβλίου στη χώρα μας είναι διαχρονικές και ποικίλες. Η οικονομική κρίση απλώς αφαίρεσε και το τελευταίο ένδυμα στον χώρο του βιβλίου δείχνοντας ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός.

Φυσικά, η διαπίστωση μιας κατάστασης δεν αρκεί. Αυτά τα γνωρίζουν οι περισσότεροι. Το ζήτημα είναι η πράξη, δηλαδή με ποιες ενέργειες το ελληνικό εκδοτικό οικοσύστημα θα μπορέσει να βγει από το τέλμα και να ξεκινήσει μια νέα εποχή σε υγιέστερα θεμέλια, όπου η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, οι συνέργειες, η εξωστρέφεια, η πολυφωνία, η σε βάθος εθνική εκδοτική πολιτική και εντέλει η διεύρυνση του αναγνωστικού κοινού θα αποτελούν μια απτή πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, απαιτείται μια αλλαγή παραδείγματος στον χώρο του ελληνικού βιβλίου. Η οικονομική δυσπραγία οπωσδήποτε δυσκολεύει τα πράγματα, αλλά θεωρώ πως το πρώτο που χρειάζεται είναι η αλλαγή κουλτούρας και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί στον χώρο του βιβλίου.

Μια συνοπτική αποτύπωση-χαρτογράφηση της κατάστασης του ελληνικού χώρου του βιβλίου μέσα από το εργαλείο της ανάλυσης SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats / Δυνατά σημεία, Αδύνατα σημεία, Ευκαιρίες, Απειλές) θα μπορούσε, ενδεχομένως, να συνεισφέρει στον διάλογο που ξεκινάει το fairead για την Κρίση και το Βιβλίο.

Δυνατά σημεία

  • Ισχυρό πολιτιστικό “Brand name”: η Ελλάδα εξακολουθεί να εμπνέει σεβασμό στο πολιτιστικό πεδίο ενώ διαθέτει μια τεράστια παρακαταθήκη στον γραπτό πολιτισμό
  • Δραστηριοποίηση μικρομεσαίων εκδοτικών επιχειρήσεων και βιβλιοπωλείων: παράδοση μικρομεσαίων εκδοτικών οίκων και βιβλιοπωλείων, δυνατότητες αμεσότερης συνεννόησης και κατανόησης των προβλημάτων
  • Διάθεση για αλλαγή και υιοθέτηση νέων μοντέλων από τους μεγάλους εκδότες: τομείς παραγωγής, επικοινωνίας, πώλησης
  • Εμπειρία και ευελιξία σε δύσκολες καταστάσεις: ο εκδοτικός κόσμος έχει μάθει να επιβιώνει σε ένα διαχρονικά δύσκολο περιβάλλον

Αδύνατα σημεία

  • Ελληνική γλώσσα – περιορισμένη αγορά (εγγενής αδυναμία)
  • Έλλειψη εθνικής εκδοτικής πολιτικής: ανυπαρξία εθνικού φορέα για το βιβλίο, ανύπαρκτα προγράμματα για τη φιλαναγνωσία, τις μεταφράσεις και τις βιβλιοθήκες, συνεχής αβεβαιότητα για τη διοργάνωση της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, αβεβαιότητα για τη συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις βιβλίου στο εξωτερικό ή παντελής απουσία από αυτές
  • Κατακερματισμός του εκδοτικού χώρου: πληθώρα σωματείων και φορέων εκδοτών/συγγραφέων/βιβλιοπωλών, έλλειψη κοινού βηματισμού
  • Εσωστρέφεια: περιχαράκωση σε υπο-ομάδες, αίσθημα αδιαφάνειας και έλλειψης ξεκάθαρων κριτηρίων για βραβεία και αναθέσεις προγραμμάτων, υπο-εκπροσώπηση στο διεθνές εκδοτικό οικοσύστημα  κ.λπ.
  • Στρεβλά μοντέλα εκδοτικής ανάπτυξης: σφιχτός εναγκαλισμός με το κράτος, υπερδανεισμός
  • Επιφυλακτικότητα στις νέες τεχνολογίες και στην ψηφιακή μετάβαση
  • Υπολειτουργία της βάσης δεδομένων Biblionet, έλλειψη βιβλιογραφικών στοιχείων και ερευνών 

Ευκαιρίες

  • Νέες ψηφιακές τεχνολογίες: αξιοποίηση Τ.Π.Ε., διαδικτύου και ψηφιοποίησης (παραγωγή, πώληση, επικοινωνία)
  • Συνέργειες – Δικτύωση σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο εκδοτικό περιβάλλον
  • Ανάδυση νέας εκδοτικής και συγγραφικής γενιάς: νέες νοοτροπίες χωρίς αγκυλώσεις του παρελθόντος, παγκοσμιοποιημένη οπτική, νέες δεξιότητες
  • Χτίσιμο νέου αναγνωστικού κοινού: νέοι τρόποι δημιουργίας περιεχομένου και νέοι τρόποι διάχυσής του
  • Αναβάθμιση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και νέες δράσεις στον χώρο των Βιβλιοθηκών 

Απειλές

  • Ρευστό οικονομικό, θεσμικό και πολιτικό περιβάλλον: κατάργηση ενιαίας τιμής βιβλίου, ασταθές και αντιαναπτυξιακό φορολογικό σύστημα, συρρίκνωση αγοραστικής δύναμης κ.λπ.
  • Εκπαιδευτικό σύστημα του ενός βιβλίου: απαξίωση του βιβλίου, αποστασιοποίηση νέας γενιάς από το βιβλίο, ταύτιση του βιβλίου με την καταπίεση, την παπαγαλία και τις στείρες γνώσεις
  • Χαμηλή αναγνωστική κουλτούρα: εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά φιλαναγνωσίας/συστηματικών αναγνωστών
  • Κυριαρχία της λογικής του “fast food – best seller”: στην πραγματική ανάγκη των εκδοτών για έσοδα, η κυριαρχία των βιβλίων αυτών αφαιρεί χώρο από τα βιβλία που απαιτούν περισσότερο χρόνο στο ράφι για να αναπνεύσουν και να φτάσουν στον αναγνώστη που στοχεύουν 
  • Κουλτούρα «παζαροποίησης» του βιβλίου: πρόκειται για μια πρακτική που εξαπλώνεται ραγδαία στην εποχή της κρίσης, καθώς η ανάγκη για ρευστότητα είναι επιτακτική. Μακροπρόθεσμα, όμως, απαξιώνονται οι συγγραφείς, οι δημιουργοί, οι εκδότες και το ίδιο το βιβλίο ως πολιτιστικό αγαθό
  • Αμφιλεγόμενοι τρόποι διάθεσης των βιβλίων: π.χ. από τις εφημερίδες
  • Μονοπωλιακές πρακτικές: που περιορίζουν δραματικά τα περιθώρια κέρδους των μικρομεσαίων εκδοτών και των βιβλιοπωλείων, επηρεάζοντας ποικιλοτρόπως το εκδοτικό περιεχόμενο που παράγεται και όλο το εκδοτικό οικοσύστημα: συγγραφείς, δημιουργούς κ.λπ.

Συνοπτική ανάλυση SWOT

Συνοπτική ανάλυση SWOT

Έρευνες

Όπως σε κάθε κλάδο που σέβεται τον εαυτό του, όταν υπάρχει ένα πρόβλημα, οφείλει πρώτα να το κατανοήσει για να μπορέσει να το επιλύσει. Δυστυχώς, στη χώρα μας η κουλτούρα της έρευνας όχι μόνο δεν αποτελεί προτεραιότητα, αλλά απαξιώνεται. Για τον χώρο των εκδόσεων και του βιβλίου η ερευνητική δραστηριότητα είναι σχεδόν ανύπαρκτη.

Πέρα από θεωρητικές υποθέσεις, απόψεις κ.λπ. καλό είναι να υπάρχουν στοιχεία, στατιστικά και δεδομένα που ν’ αποτυπώνουν την υπάρχουσα κατάσταση, ώστε στη συνέχεια να ακολουθούνται συγκεκριμένα βήματα για τη βελτίωσή της.

Μερικά από τα προαναφερθέντα ζητήματα που απασχολούν τον κόσμο του ελληνικού βιβλίου στην εποχή της κρίσης αποτυπώνονται και στα δεδομένα των παρακάτω ερευνών:

Α) Οι Έλληνες εκδότες στην εποχή της κρίσης και των capital controls: ζητήματα, τάσεις και προοπτικές

Με αφορμή την ελληνική συμμετοχή στην 67η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Φρανκφούρτης (Hall 5.1, Stand E 131) εκπονήθηκε από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίου (Σ.ΕΚ.Β.) με την επιστημονική επιμέλεια του υποφαινόμενου και υπό την αιγίδα και με την υποστήριξη του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού (Ε.Ι.Π.) η εν λόγω έρευνα, που διεξήχθη τη χρονική περίοδο 22 Σεπτεμβρίου – 2 Οκτωβρίου 2015 με τη μέθοδο του δομημένου ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο εστάλη ηλεκτρονικά σε συνδέσμους και φορείς των Ελλήνων εκδοτών. Υποβλήθηκε ηλεκτρονικά. Το δείγμα αποτελείται από 55 συμμετέχοντες-εκδότες. Διαρθρώνεται σε δύο βασικά μέρη: 1) Οικονομικό περιβάλλον, εκδοτική παραγωγή-αγορά, και 2) Εκδοτική πολιτική και νέες στρατηγικές ανάπτυξης.

1) Οικονομικό περιβάλλον, εκδοτική παραγωγή και αγορά

Όγκος πωλήσεων βιβλίων για το έτος 2014 σε σύγκριση με το 2013

Όγκος πωλήσεων βιβλίων για το έτος 2014 σε σύγκριση με το 2013

 

Σύγκριση αριθμού νέων τίτλων 2014 με αυτούς του 2013

Σύγκριση αριθμού νέων τίτλων 2014 με αυτούς του 2013

 

Ποσοστό μείωσης όγκου πωλήσεων βιβλίων για το πρώτο εξάμηνο του 2015

Ποσοστό μείωσης όγκου πωλήσεων βιβλίων για το πρώτο εξάμηνο του 2015

 

Όγκος πωλήσεων βιβλίων
(από capital controls: Ιούλιος 2015 – ημερομηνία έρευνας)

Όγκος πωλήσεων βιβλίων  (από capital controls: Ιούλιος 2015 – ημερομηνία έρευνας)

 

Μείωση της παραγωγής νέων τίτλων μέχρι τέλος του 2015

Μείωση της παραγωγής νέων τίτλων μέχρι τέλος του 2015

 

Υπολογισμός ποσοστού μείωσης της παραγωγής νέων τίτλων 
(αφορά όσους απάντησαν «Ναι» στην προηγούμενη ερώτηση)

Υπολογισμός ποσοστού μείωσης της παραγωγής νέων τίτλων  (αφορά όσους απάντησαν «Ναι» στην προηγούμενη ερώτηση)

 

Πρακτικές αντιμετώπισης των υπαρχουσών οικονομικών συνθηκών

Πρακτικές αντιμετώπισης των υπαρχουσών οικονομικών συνθηκών

 

Βασική πηγή εσόδων του εκδοτικού οίκου

Βασική πηγή εσόδων του εκδοτικού οίκου

 

Ο κυριότερος όγκος πωλήσεων βιβλίων προέρχεται μέσω των:

Ο κυριότερος όγκος πωλήσεων βιβλίων προέρχεται μέσω των:

 

Βαθμός επίδρασης της οικονομικής κρίσης στα κριτήρια επιλογής νέων τίτλων

Βαθμός επίδρασης της οικονομικής κρίσης στα κριτήρια επιλογής νέων τίτλων

 

Βαθμός επίδρασης της κρίσης στις μεταφράσεις νέων τίτλων από το εξωτερικό

Βαθμός επίδρασης της κρίσης στις μεταφράσεις νέων τίτλων από το εξωτερικό

 

2) Εκδοτική πολιτική και νέες στρατηγικές ανάπτυξης

 

Εκδοτικά ζητήματα και πολιτικές εξομάλυνσης

Τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τον ελληνικό εκδοτικό κλάδο του βιβλίου σήμερα είναι τα κάτωθι: 
(παράθεση κατά φθίνουσα σειρά σύμφωνα με την ιεράρχηση των εκδοτών στην κλίμακα Likert – εδώ οι πέντε δημοφιλέστερες απαντήσεις)

  • Αύξηση του Φ.Π.Α. από το 6,5% στο 23% για τα στάδια παραγωγής του βιβλίου (78%)
  • Έλλειψη ρευστότητας στην αγορά (76%)
  • Μείωση αγοραστικής δύναμης των αναγνωστών (69%)
  • Απουσία ενιαίας τιμής στα βιβλία (49%)
  • Απουσία εθνικής εκδοτικής πολιτικής (47%)

Οι πολιτικές εξομάλυνσης που θα μπορούσαν να δώσουν λύσεις στα προβλήματα του κλάδου ιεραρχούνται ως εξής:
(παράθεση κατά φθίνουσα σειρά σύμφωνα με την ιεράρχηση των εκδοτών στην κλίμακα Likert – εδώ οι πέντε δημοφιλέστερες απαντήσεις)

  • Φιλικό περιβάλλον για την εκδοτική βιομηχανία (67%)
  • Επαναφορά του νόμου 2557/1997 για την ενιαία τιμή βιβλίων (51%)
  • Ενίσχυση προγραμμάτων φιλαναγνωσίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο (47%)
  • Ύπαρξη ενός εθνικού φορέα αποκλειστικά για το βιβλίο και την ανάγνωση (44%)
  • Ενίσχυση και εκσυγχρονισμός των βιβλιοθηκών (45%)

 

Προφίλ εκδοτών που συμμετείχαν στην έρευνα

Έδρα εκδότη

Έδρα εκδότη

 

Μέγεθος εκδότη (βάσει εκδοτικής παραγωγής)

Μέγεθος εκδότη (βάσει εκδοτικής παραγωγής)

 

Έτη εκδοτικής δραστηριότητας

Έτη εκδοτικής δραστηριότητας

 

Β) Έρευνα εκδοτών και κοινού: 11η Δ.Ε.Β.Θ. (8-11/5/2014)

Στο πλαίσιο της 11ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης διεξήχθη το διήμερο 10 και 11 Μαΐου 2014 μια διπλή έρευνα, η οποία αφορούσε τους εκδότες που συμμετείχαν στην Έκθεση αλλά και το κοινό-επισκέπτες της. Η έρευνα διεξήχθη από τον υποφαινόμενο με την αρωγή του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού – Δ.Ε.Β.Θ.[1] Το ερωτηματολόγιο έρευνας των εκδοτών είχε χωριστεί σε τέσσερις θεματικές ενότητες: α) Προφίλ εκδοτών, β) Δ.Ε.Β.Θ. και πολιτιστική πολιτική για το βιβλίο, γ) Εκδοτική παραγωγή, και δ) Επικοινωνία και Ηλεκτρονικό εμπόριο. 

Εστιάζοντας στο γεγονός πως η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης διεξάγεται κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή και υλοποιείται αξιοπρεπώς λόγω της τεχνογνωσίας και της προσπάθειας μιας χούφτας ανθρώπων, παραθέτω κάποια δεδομένα από τις απαντήσεις των ίδιων των εκδοτών και του κοινού για το πώς βλέπουν το μέλλον του θεσμού.

Η πλειοψηφία των εκδοτών (86%) δήλωσε πως δεν είναι η πρώτη φορά που συμμετέχει στην Έκθεση. Μάλιστα, από αυτούς το 69,8% έχει πάνω από τέσσερις συμμετοχές. Σχεδόν μοιρασμένες είναι οι απαντήσεις τους για το πόσο ευχαριστημένοι είναι με τον διεθνή χαρακτήρα της Έκθεσης ενώ η συντριπτική πλειοψηφία του συνολικού δείγματος των εκδοτών επιθυμεί τη συνέχιση και την περαιτέρω ανάπτυξη της Δ.Ε.Β.Θ. σε ποσοστό 98,6%, όπως και το κοινό σε ποσοστό 95,4%.

Όσον αφορά στις κυριότερες προσδοκίες τους από τη συμμετοχή των εκδοτών στη Δ.Ε.Β.Θ. (ερώτηση με πολλαπλές επιλογές), το 86,1% θεωρεί ως κυριότερη την άμεση επαφή με το αναγνωστικό κοινό ενώ ακολουθούν με 69,4% οι πωλήσεις βιβλίων και η ενημέρωση για τις τάσεις και τις πρακτικές του κλάδου με 59,7%. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί πως σ’ ένα ποσοστό 52,1% οι εκδότες επιθυμούν από τη Δ.Ε.Β.Θ. να δίνει μεγαλύτερη έμφαση στην ψηφιακή εκδοτική ατζέντα, όπως συμβαίνει σε αντίστοιχες εκθέσεις του εξωτερικού. 

Όσον αφορά το κοινό, στην ερώτηση «Ποιοι είναι οι κυριότεροι λόγοι για τους οποίους επισκέπτεται τη Δ.Ε.Β.Θ.;» απάντησε τα εξής (δυνατότητα πολλαπλών απαντήσεων): ευχάριστη αξιοποίηση ελεύθερου χρόνου (60,6%), παρακολούθηση εκδηλώσεων και βιβλιοπαρουσιάσεων (52%) και αγορά βιβλίων (48,9%).

Συμπερασματικά, οι περισσότεροι συνομολογούν ότι η Έκθεση πρέπει να συνεχίσει απρόσκοπτα την πορεία της, αναβαθμισμένη, με στόχο την παροχή προστιθέμενης αξίας στους εκδότες και στους επισκέπτες.

Ο εκδοτικός κόσμος, για να μπορέσει να προχωρήσει και να αναπτυχθεί, οφείλει να γνωρίζει και το κοινό στο οποίο απευθύνεται. Έτσι, στη συγκεκριμένη έρευνα κοινού υπήρχαν ερωτήματα που εστίαζαν στην αναγνωστική συμπεριφορά.

Το κοινό της 11ης Δ.Ε.Β.Θ., σύμφωνα με τις απαντήσεις του, σε ποσοστό 45,5% διαβάζει 1-9 βιβλία τον χρόνο, κυρίως ξένη λογοτεχνία (μεταφρασμένη στα ελληνικά) και ελληνική λογοτεχνία. Για την επιλογή αγοράς ενός βιβλίου επηρεάζεται από (παρατίθενται οι δημοφιλέστερες απαντήσεις στην κλίμακα: καθόλου μέχρι πάρα πολύ): φήμη/όνομα του συγγραφέα (αρκετά –  31,7%), θεματολογία του βιβλίου (πάρα πολύ – 51,4%), γνώμη φίλων και συγγενών (αρκετά – 33,2%), βιβλιοκριτικές σε εφημερίδες και περιοδικά (λίγο – 31,1%), τιμή του βιβλίου (αρκετά – 36,9%). Κρίνει ως αρκετά σημαντική, σε ποσοστό 31,7%, την ενημέρωση για τις νέες κυκλοφορίες βιβλίων που του παρέχεται από τα μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία, ενώ αρκετά σημαντική, σε ποσοστό 33,2%, θεωρεί την ενημέρωση που του παρέχουν τα βιβλιοπωλεία-αλυσίδες και 34,5% ο Τύπος και Μ.Μ.Ε. Αγοράζει τα βιβλία του από: μικρά ανεξάρτητα βιβλιοπωλεία (φυσικά καταστήματα) σε ποσοστό 24,6%, εκθέσεις βιβλίων σε ποσοστό 22,2% και βιβλιοπωλεία-αλυσίδες (φυσικά καταστήματα) σε ποσοστό 20,8%.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το πεδίο που σχετίζεται με την ψηφιακή εποχή και τις αντιλήψεις των εκδοτών και του κοινού για τα ηλεκτρονικά βιβλία, τους νέους τρόπους δημιουργίας αφηγηματικού περιεχομένου, την ηλεκτρονική επικοινωνία, το ηλεκτρονικό εμπόριο και το πόσο η κρίση επιβραδύνει ή επισπεύδει μια αλλαγή παραδείγματος και τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή. Αυτά θα αποτελέσουν αντικείμενο ενός επόμενου άρθρου. 

Είναι γεγονός πως η κρίση στον χώρο του βιβλίου αποτελεί μια πραγματικότητα που τείνει να γίνει μόνιμη κατάσταση. Απαιτείται δράση και γενναία αλλαγή πλεύσης από όλους τους φορείς και ένα διαφορετικό μοντέλο για τον 21ο αιώνα που θα μπορούσε να εστιάζει στο τρίπτυχο: εξωστρέφεια, συνέργειες, ενδυνάμωση. Μια ξεκάθαρη εθνική πολιτική για το βιβλίο και την ανάγνωση όπως και μια ισχυρή εκδοτική αλυσίδα μπορούν να ενδυναμώνουν το σύνολο των συντελεστών (συγγραφείς, δημιουργούς, μεταφραστές, επιμελητές, βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες, εκδότες) αυξάνοντας τη δεξαμενή των αναγνωστών. Και αυτή η αναγνωστική δεξαμενή αποτελεί την κρίσιμη μεταβλητή από την οποία ξεκινούν και τελειώνουν όλα στον εκδοτικό χώρο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

1. Σημαντική ήταν η συμβολή του Σωκράτη Καμπουρόπουλου στην κατάρτιση μέρους των ερωτήσεων, της Νόπης Χατζηγεωργίου στην οργάνωση της διαδικασίας και της Κατερίνας Βουγιούκα στην επίβλεψη των εθελοντών που μοίρασαν το ερωτηματολόγιο στην έρευνα κοινού. Εθελοντές: Καρίκη Αναστασία, Κόλιας Ευστράτιος, Κοροσιάδης Αλέξανδρος, Χατζηαϊβάζ Ευστράτιος, Χατζίκος Φίλιππος.


Οι αριθμοί που δεν είναι / Περικλής Δουβίτσας [ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ]

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

〉ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ〈

Προώθηση του ελληνικού βιβλίου στο εξωτερικό

 


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Ο διττός χαρακτήρας του Δικαιώματος Δημόσιου Δανεισμού / Βασιλική Στρακαντούνα & Γιάννης Κικκής

Το βιβλίο στον ευρωπαϊκό Νότο την εποχή της κρίσης / Άννα Καρακατσούλη

Ωδή στον Εκδότη / Αντώνης Καρατζάς


〉ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ〈

Οι αριθμοί που δεν είναι / Περικλής Δουβίτσας (15.02.16)

Αλλαγή εκδοτικού παραδείγματος – εξωστρέφεια, συνέργειες, ενδυνάμωση (στοιχεία από 2 πρόσφατες έρευνες) / Παναγιώτης Κάπος (13.02.16)


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Τα παιδιά και η ανάγνωση. Τι κάνουμε; / Ειρήνη Βοκοτοπούλου (09.02.16)


〉ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΕΚΔΟΤΩΝ〈

Νίκος Αργύρης / εκδ. Ίκαρος (09.02.16)

Εύα Καραϊτίδη / εκδ. της Εστίας (09.02.16)

Αντώνης Καρατζάς / Νομική Βιβλιοθήκη (09.02.16)

Θάνος Ψυχογιός / εκδ. Καρδαμίτσα (09.02.16)


〉ΚΡΙΣΗ+ΒΙΒΛΙΟ〈

Στοιχεία για τη χαμένη πενταετία του βιβλίου (2009-2014) / Γιάννης Ν. Μπασκόζος (05.02.16)

Αποτύπωση της κρίσης: βιβλιογραφικές βάσεις και στατιστική / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (06.02.16)


〉ΒΙΒΛΙΟ: παρόν και μέλλον〈

Το παρόν και το μέλλον του βιβλίου, ο δονκιχοτισμός και η πραγματικότητα / Κατερίνα Φράγκου (03.02.16)

Οι δύο ζωές της ανάγνωσης / Θοδωρής Ρακόπουλος (03.02.16)

Βιβλιοφιλία, μια Σταχτοπούτα που ψάχνει το γοβάκι της / Γιώργος Ν. Περαντωνάκης (27.01.16)

Η τεχνολογική κλήση / Ένα σημείωμα για τη γραφή / Χρήστος Χρυσόπουλος (27.01.16)

Ο αναγκαίος ιμπεριαλισμός / Γιάννης Τσίρμπας (27.01.16)

10 σημεία για τη νέα οικονομία του βιβλίου / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (27.01.16)

Το «κογκνιταριάτο» και η ψηφιακή υπόσχεση / Χρήστος Χρυσόπουλος (21.01.16)

ΑΒΓ (Ανάγνωση, Βιβλίο, Γραφή) / Γιώργος Χουλιάρας (21.01.16)

Περί λογοτεχνίας, (ψηφιακού) μελανιού και συνδέσμων μας / Βασίλης Αμανατίδης (21.01.16)

Fair και Read / Ηρακλής Παπαϊωάννου (21.01.16)

Πρώτες σκέψεις για το οικοσύστημα του βιβλίου / Mε αφορμή την έναρξη λειτουργίας της πλατφόρμας fairead – το περιβάλλον της ανάγνωσης / Περικλής Δουβίτσας (21.01.16)

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Κρίση του βιβλίου και το εγχείρημα του fairead / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Εθνικά Κέντρα Βιβλίου ή εθνική πολιτική για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία / Το βιβλίο και ο πολιτισμός σε όλες τις εκφάνσεις του είναι ο μόνος τρόπος για να κρατήσουμε ζωντανή τη χώρα και την ελπίδα για το μέλλον / Άννα Καρακατσούλη (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

’The Age of Discontent’ – Greek publishing through six years of austerity / The Cultural Politics of the Greek crisis / S. Kabouropoulos

Το ανοικτό πεδίο / Τι συμβαίνει στην καλλιτεχνική και ειδικότερα την ποιητική σκηνή μιας χώρας που βρίσκεται σε καθεστώς κρίσης; / [ΦΡΜΚ] τεύχος#1

Ενιαία τιμή βιβλίου: υπέρ και κατά / Σωκράτης Καμπουρόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Στόχος η παραγωγή νέων πολιτιστικών αγαθών / Εθνική πολιτική βιβλίου – Εθνική πολιτική για τον πολιτισμό / Χρήστος Χρυσόπουλος (ΧΡΟΝΟΣ/Πολιτισμική δημοκρατία)

Η κρίση του βιβλίου, δείκτης της κρίσης αξιών / Σήμα κινδύνου εκπέμπει η αλυσίδα του ελληνικού βιβλίου. Σε οριακή κατάσταση οι Έλληνες συγγραφείς, μεταφραστές, επιμελητές, εκδότες, βιβλιοπώλες, αναγνώστες / Άννα Καρακατσούλη (ΧΡΟΝΟΣ/Ιούλιος 2013)